A Monument di Kadushim fun Disne

Nathan Abramson

The Disne Book of Remembrance, Page 182

Di "United Disner Benevolent Association" in New-York bet ale mitglider, landslayt un fraynt kumen tsu der anthilung fun dem monument nakh di Disner kadushim, velkhe zaynen oyf a bestialishn un tragishn ofn oysgehrget, forbrent un lebedikerhayd bagrabn gevarn forn shtolts an cvod fun yidishn folk durkh di Hitler-merder un zayne aroyshelfer, dem 15tn yuni 1942.

Di oyfdekung fun dem haylikn shtayn kumt for zuntag, 13tn september, 2 baytag. Oyf der montefiore semeteri, blok 86, sekshon Disner.

Harav Zalman Meir Likhtik, fun Cong' "Bnei Avraham" Flushing, vet anfirn mit der erhilung tseremonie.

Mir betn ale Disner un umgegnt kumen un opgebn dem letsn cvod tsu unzere haylike un tayere, tsu unzere tates un momes, tsu unzere brider un shvester, tsu unzere fraynt un bakante, un tsu di nor vas geboyrene eyfelekh, velkhe di Hitler-besties habn oyf an umrachmanutdikn ofn umgebrokht.

L-omir zikh ale farzamlen un azgn a kaddish nakh di haylike neshamot, lomir nisht fargesn dem groysn umglik, vas hat getrofn dem yidishn fold bclal un unzere tayere Disner. Lomir nist shlafn un chalomen gute chalomot, lomir oyfgebn unzer haven un shmayen un lomir gedenken vas es iz getan gevarn tsum yidishn folk.

Di "United Disner" iz organizirt gevarn in Yanuar 1923, un gefint zikh oyf 110 Vest 48te Gas,. Mir trefn zikh yedn ershtn shabat fun monat.

Di Disner Organizatisike, vas iz gegrindet gevarn mit iber fertsik yar tsurik fun di imigrantn; vas zaynen gekumen fun Disne, hat ale yarn angefirt mit arbet tsu helfn di areme in Disne, biz dem groysn fayer fun 1940. Oykh shtitsn mir farsheydene yidishe organizatsies da in land.

Di shtat Disne iz opgeshtarbn. Aber mir da

p. 183

tsien vayter dem hemshekh fun der farshnitener yidisher Disne. Mir zaynen a sheyne organizatsie, mit a mitglidershaft fun iber hundert families. Mir zaynen oykh grayt arayntsunemen naye members tsu yeder tsayt.

Da vil ikh badanken di brider Ayzik Elyanov, Sam Meissenson, Sam Sheynkman, Yisrael Greyniman, un unzer layer Lenard Karlin, for zayer arbet ltovah oyftsushteln dem haylikn monument.

Di yidishe Disne iz geven bavust mit ir kultureln lebn. Zi hat zikh oysgetsaykhnt mit oyre inteligente aynvoyner, mit di tsvey sheyne rabnim (harav Shimeon Levi Bialistochki un harav Shmerye Zalman Yafeh), velkhe zaynen tsuzamen mit di andere yidn umgebrokht gevarn fun di natsis.

Di klayne Disne, mit ire akht botei-midroshim, a sheyne yidishe folks-shul, a groyse talmud torah, yidn baalei batim un baal mlachot, kremer, fraye profesies un arbeter: oykh di tsionistishe organizaties, in velkhe di Disner yugnt iz geven azoy tetik, oykh di tsvey groyse bulvarn (Parks)--ayner nebn der Dvina un der tsveyter in Doroshkovich. Haynt shteyen di bulvarn fartroyern. Unter di sheyne baymer zaynen di kvarim, vas di Disner yidn habn gedarft grabn for zikh un dernakh zaynen zay in di kvarim lebedikerhayt farshosn gevarn. Disner yidish blut iz farshpritst oyf yedn tsveygele fun di sheyne boymer.

Fn di finf toyznt Disner yidn iz nor geblibn tsvey groyse masn-kvarim, in velkhe es lign di reshtlekh fun di umgebrakhte. Di kvarim gefinen zikh hintern shtat, oder, vi m'hat das amal gerufn, Zadishenke.

Fun unzer sheyner yidisher Disne zaynen ibergeblibn nor getseylte tsebrokhene mentsh, velkhe zaynen tsezayt un tseshprayt oyf dr gantser velt.

Als prezident fun di "United Disner" vende ikh zikh tsu unzere landslayt: gedenkt shtendik! Hit op dem andenk fun di kdushim! Aykh zolt kaynmal nisht fargesn vas es iz getan gevarn tsu ayere naente un tayere. Tsu di yidn fun ayer haym-shtat Disne.

Lomir nisht fargesn yene finstere teg, ven di Hitler rutzachim habn gefirt unzere familes tsum more-dikn toyt--kumt masnvayz tsu der oyfdekung fun dem haylikn monument.

(Ibergedrukt fun "Forverts" fun fraytag september 11, 1964.)

--

^